Psychodynamische Psychotherapie
Psychoanalytische therapie is een vorm van psychotherapie gericht op het betekenis geven aan en ontwikkelen van de innerlijke wereld van de cliënt.
Het gaat om het verhelderen van de achtergrond en betekenis van psychische problemen die het dagelijks functioneren van mensen aantasten en hen hinderen in hun relaties. Het gaat ook om het opbouwen van een innerlijke wereld van gedachten, gevoelens en fantasieën waardoor mensen greep krijgen op hun doen en laten. Het gaat altijd over de manier waarop mensen impliciet of expliciet omgaan met zichzelf en de ander.
Samen met de therapeut ontdekt de cliënt achterliggende gedachten en gevoelens – zoals angst, schaamte, onzekerheid en schuld – die vaak minder bewust zijn, hun wortels in het verleden hebben en leiden tot herhalingspatronen. Soms gaat het ook om het verhelderen en onder woorden brengen van gedrag dat in het geheel niet bewust is en dat ook niet eerder geweest is.
Psychoanalytische psychotherapie is een methodische en bewezen effectieve therapie (zie hiervoor ook de NVP factsheet psychodynamische psychotherapie), kent verschillende vormen toegespitst op speciale problemen en heeft de ontwikkeling van ieder mens tot uitgangspunt. Tegenwoordig wordt het vaak Psychodynamische Therapie (PDT) genoemd.
Bekijk de Factsheet
Transference-Focused Therapy (TFP)
TFP is een psychodynamische psychotherapie die ontwikkeld is voor mensen met interpersoonlijke problemen die ontstaan door heftige en wisselende gevoelens.
Het doel van TFP is de integratie van een gespleten georganiseerde binnenwereld en identiteit, zodat men ambivalenties kan verdragen en kan leven met de eigen beperkingen en die van anderen. De heftige en wisselende gevoelens van mensen met een ernstige persoonlijkheidsstoornis leiden vaak tot gedrag dat de therapie sterk bemoeilijkt. Om dit gedrag te begrenzen, worden afspraken gemaakt in de vorm van een contract. Dit stimuleert de patiënt om verantwoordelijkheid te nemen voor zijn/haar eigen gedrag en het gevoel dat aanleiding is om het destructieve gedrag te bespreken. De therapeut onderzoekt zich herhalende interactiepatronen met behulp van verbale en non-verbale uitingen van de cliënt en zijn/haar eigen gevoelens (de tegenoverdracht).
Het theoretische fundament is de objectrelatietheorie zoals die werd door ontwikkeld door Otto Kernberg en zijn onderzoeksgroep. TFP onderscheidt zich van andere psychodynamische therapieën door haar consequente focus op de herhaling van interpersoonlijke patronen in de behandelrelatie. TFP is een geschikte behandeling voor mensen die moeite hebben met het zien van de grijstinten in het leven en neigen naar gedachten en gevoelens met een alles of niet karakter. Ze zijn bijvoorbeeld sterk geneigd om anderen als helemaal fout of helemaal goed te zien.
Eigenlijk herkent iedereen met een borderline persoonlijkheidsprobleem zich hierin. Ook mensen met narcistische meer neurotische problematiek kunnen baat hebben bij TFP. TFP is niet geschikt voor mensen met ernstige verslavingsproblemen en sterke antisociale persoonlijkheidstrekken.
Cliëntgerichte Psychotherapie
Een belangrijk uitgangspunt van Cliëntgerichte psychotherapie is dat psychisch welzijn samenhangt met de mogelijkheden om, binnen de gegevenheden van ons leven, ons zelf te zijn en ons steeds te ontwikkelen. In een omgeving die voldoende veiligheid biedt kan men zich het beste ontplooien. Door een onveilige buiten- of binnenwereld kan dit proces van ontwikkeling stagneren en kunnen klachten ontstaan.
U voelt zich bijvoorbeeld somber, gespannen of u hebt het gevoel vast te lopen. In Cliëntgerichte psychotherapie worden klachten gezien als uiting van betekenisvolle problemen. De samenhang van klachten en problemen worden via het gevoel onderzocht: een bewustwordingsproces. Uw psychotherapeut nodigt u uit stil te staan bij, en te ervaren wat er in u omgaat. Vaak zegt gevoel, aanvankelijk soms heel globaal, iets meer dan datgene wat u er al over heeft bedacht. Voor sommige cliënten is dit aanvankelijk moeilijk, omdat ze bijvoorbeeld emotioneel ‘op slot’ zitten.
Of ze zijn bang voor emoties die dan boven kunnen komen, zoals kwaadheid of verdriet. De psychotherapeut helpt u om dan toch in contact te komen met uw gevoelens en deze te verwoorden in een mate die u aankunt. U formuleert samen al zoekende, in soms weer andere bewoordingen, uw gevoelens en gedachten over uw leven, uw problemen en uw mogelijk traumatische ervaringen. Hiermee komen deze in een ander licht te staan. Van daaruit komt u vaak zelf op een ander gezichtspunt of op een andere manier van ermee om te gaan. Een Cliëntgericht psychotherapeut draagt in de regel geen oplossingen aan, maar helpt u uw eigen oplossingen te zoeken en te vinden.
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie (cgt) is een vorm van psychotherapie die actief en doelgericht is. Je doet cgt met een therapeut. Samen breng je je probleem in kaart, ga je aan de slag om je doelen te bereiken en de controle over je problemen te vergroten.
Door samen na te denken, dingen uit te zoeken en vooral dingen uit te proberen, verander je gedachten en gedrag die jou in de weg staan. Zo ontstaat meer vrijheid en verminder je negatieve gevoelens. Cgt is dus een actieve therapie waarmee je in het dagelijkse leven aan de slag gaat.
Door dat oefenen leer je vaardigheden waar je je hele leven iets aan hebt. Uit onderzoek blijkt dat deze therapie goed werkt bij veel psychische problemen.
EMDR
EMDR Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring, zoals een ongeval, seksueel geweld of een geweldsincident.
Bepaalde gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in het leven van mensen. Een groot deel van de getroffenen ‘verwerkt’ deze ervaringen op eigen kracht. Bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten. Vaak gaat het om herinneringen aan de schokkende gebeurtenis die zich blijven opdringen, waaronder angstwekkende beelden (herbelevingen, flashbacks) en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties.
Men spreekt van een ‘posttraumatische stress-stoornis’ (PTSS) als iemand is blootgesteld aan een (dreigende) dood, ernstige verwonding of seksueel geweld en daarna langer dan een maand last heeft van herbelevingen, vermijding, negatieve veranderingen in cognities en stemmingen en duidelijke veranderingen in prikkelbaarheid en onrust. EMDR is – naast cognitieve gedragstherapie -de aanbevolen therapie bij PTSS.
